तस्कर र उपभोक्ताको पञ्जामा बन, सिल गरिएको काठ पनि चोरी

Add caption

निराजन पौडेल

रसुवा÷रसुवाको डाडाँगाउको बन सामुदायिक बन उपभोक्ता समितिका पदाधीकारीहरूले फडानी गरेका स्थानीयहरूको आरोप छ ।
    सामुदायिक बन जोगाउन बनेको उपभोक्ता समितिका पदाधीकारीहरू नै मिलेर बन फडानी गरे पछि कसले के गर्नेनै सक्छन र ! बन जोगाउन बनेको उपभोक्त समिति नै तस्करहरूसँग मिलेर खुलेआम काठ तस्करी हुदाँ यहाँको बन कुनै पनि बेला उजाड बन्न सक्ने देखिन्छ ।
    सामुदायको बन जोगाउन बसेका उपभोक्ता समिति रक्षक हुनु पर्ने हो तर उनीहरूनै भक्षक बने पछि यहाँका स्थानीयले जिल्ला बन कार्यालय रसुवामा उजुरी  दर्ता गरेका थिए । तर जिल्ला बन कार्यालय रसुवाले दुई बर्ष अघि मात्र नुवाकोटको बन कार्यालयलाई बन फडानीको निरिक्षणको जिम्मा दिए पछि नुवाकोटबाट खटिएका बनका कर्मचारीले सामुदायिक बनले बन फडानी गरेर टिप्पणी उठाएको केही समय नै बित्न नपाउँदै बन तस्करहरूले २०६६ सालमा बन निरिक्षण गरेर फर्केने क्रममा बिचबाटोमा नियन्त्रणमा लिएर जिल्ला बन कार्यालय नुवाकोटको गाडीमा आगजानी गर्नुको साथै टिप्पणी उठाएको कागजपत्र समेत जलाईदिएका थिए ।
    बन जोगाउन बसेका सामुदायिक बन उपभोक्ता समिति मार्फत यहाँका स्थानीयले आबाज उठाएको केही समय त बन फडानी रोकिएको थियो । तर केही महिना अघिबाट पुन तस्करहरूले डाडागाउँको बन फडानी थालेका छन् । बन फडानी थालेपछि जिल्ला बन कार्यालयबाट खटिएको टोलीले बनको निरिक्षण गरि काटिएको काठमा टाँचा लगाएर गए पनि रातको समयमा काठ तस्करी हुने गरेको यहाँका स्थानीय डिन्डुप तामाङ बताउँछन् ।
    ‘रातको समयमा गाउँमा गाडी आउँछन् र काठ लोड गरेर अहिले पनि लैजाने गरिएको छ तर सम्बन्धीत निकाय कानमा तेल हालेर बस्दा यो अबस्था आएको हो’ उनले भने । बन फडानी गर्ने तस्करलाई जिल्ला बन कार्यालय रसुवाले कारबाहीको प्रक्रिया अगाडी बढाउन नसक्दा यहाँका बन बिस्तारै सखाप हँुदै छ ।
    डाडागाउँको मैलुङ क्षेत्रमा करिब ५० हेक्टर क्षेत्र फलमा फैलिएको बनको संरक्षणमा भन्दा बन फडानी कसरी गर्ने सकिन्छ भन्नेमा यहाँको तस्करहरू लागिपरेका छन् । बन फडानी र तस्करी गर्ने बिरुद्ध कानुनी कारबाही गर्ने सकिने भए पनि यहाँको बन कार्यालयले तस्करलाई समाएर कठघरामा आहिले सम्म उभ्याउन सकिरहेको छैन ।
    सामुदायिक बनको कुनै पनि रुख काटिदाँ स्थानीयलाई एक हजार देखि पाँच हजार रुपैयाँ सम्म जरिवाना लगाउने यहाँको बन उपभोक्ताको मिलेमतोमा बन फडानी हुदाँ समेत कारबाही हुन नसकेको स्थानीयको गुनासो रहेको छ । ‘हामीलाई रुख काट्दा स्याउला काट्दा जरिवाना लिन्छन् तर उनीहरूनै तस्करहरू सँग मिलेर बन सखाप हुदाँ समेत कुनै कारबाही हुन सकेन’ स्थानीयहरूले भने ।
    यहाँको सामुदायिक बनमा लोपोन्मुख जातका काठ पनि काटिएको छ । चाप, साल जस्ता लोपोन्मुख काठहरू फडानी भएका छन् । तर सम्बन्धीत निकाय मौन बस्दा यहाँको बन कुनै पनि बेला उजाड पनि बन्न सक्नेछ । यस बिषयमा रसुवाको जिल्ला बन कार्यालय स्थानीय प्रशासनले बेलैमा ध्यान पु¥याउनु जरुरी छ । लोपोन्मुख जातका रुखहरू काटिनु गैरकानुनी भएको र यसले बाताबरणीय सन्तुलनमा समस्या हुने र बन संरक्षणमा सबैको ध्यान पुग्नु जरुरी रहेको सामुदायिक बन उपभोक्ता माहासंघ रसुवाका अध्यक्ष बिनोद पौडेलले बताउछन् । तस्करहरूले बेलुकाको समयमा गाडीमा लोड गरेर रातारात लाने भएका कारण नै यहाँको कति रुख काटियो स्थानीय रामं्रो सँग भन्न सकिरहेका छ्रैनन् । मैलुङ जलबिद्युत आयोजनाले र त्रिशुली ३ ए निर्माणको सामान ओसार÷पसार गर्नेका लागी बिद्युत कम्पनीले बनाएको सडक बाटो अहिले काठ तस्करीका लागी सजिलो बनेको छ ।