मानव बेचबिखन विरुद्धको राष्ट्रिय अभियान

उषा रेग्मी
विदुर/मानव बेचविखन तथा ओसारपसार विरुद्धको १३ औँ राष्ट्रिय दिवसको अवसरमा नुवाकोटमा औपचारिक कार्यक्रम भएको छ । सरकारको प्रतिबद्धता, मानब बेचबिखन तथा ओसारपसार नियन्त्रणमा हामी सबैको एक्यबद्धता भन्ने मुल नाराका साथ १३ औँ मानब बेचबिखन तथा ओसार पासर बिरुद्धको दिबस मनाईएको छ ।
मानब बेचबिखन बिरुद्धको ऐन र नियम पारित भएकोले भदौ २० गतेका दिनलाई दिबसको रुपमा मनाउन थालिएको हो । बेचविखनमा प्रभावित भएका महिलाहरूलाई दुव्र्यबहार गर्ने, पक्राउ परिसकेका व्यक्तिहरू माथी अनुसन्धान प्रभाबकारी हुन नसक्ने र बेचबिखनमा परेका महिलाहरू आफै दलालीको काम गर्ने भएकाले नियन्त्रण हुन नसकेको सरोकारवालाको भनाई रहेको छ ।

मानव बेचविखन तथा ओसारपसार विरुद्धको राष्ट्रिय दिवसको कार्यक्रम ।

उता, गाँउका दलालबाट बेचिएका चेलीहरू नेपाल आएपछी आफै दलालीको काम गर्ने गरेको, आफ्नै घरपरीवारका सदस्यहरूबाट बेचबिखन हुने गरेको र जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा उजुरी मात्रै पर्ने र जाहेरी नआउने हुनाले कारबाही प्रकृया अगाडी बढाउन नसकिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय नुवाकोटले जनाएको छ । कार्यक्रममा जिल्ला समन्वय समिति नुवाकोटका प्रमुख सन्तमान तामाङले सबै नागरिकहरूले आफ्नो ठाँउबाट मानब बेचबिखन बिरुद्ध आबाज उठाउन थालेमा मात्रै यसको नियन्त्रण सम्भव रहेको बताए । सिमित ब्यक्ति र संघ संस्थाको कार्यक्रमले मानब बेचबिखनको सञ्जाललाई तोड्न नसक्ने उनको भनाई छ ।
मानव बेचविखनमा संलग्नलाई कानुनी दायरामा ल्याउन मावन बेचबिखन नियन्त्रण सम्बन्धि ऐनले कडा कानुन बनाएपनि दलाललाई नियन्त्रणमा लिन सकिएको छैन । नुवाकोटबाट पछिल्लो समय चिन, भारत, मलेसिया, अफ्रिकन मुलक तथा अन्य देशहरूमा मानिसको विक्रि तथा मानब अङ्ग झिक्ने, बेश्याबृत्तिमा लगाउने लगायतका कामहरू हुँदै आएको छ । पछिल्लो समय मानब बेचबिखनको स्वरुप परिबर्तन भएकाले सरोकारवालाहरू त्यस तर्फ केन्द्रित हुनु पर्ने जिल्ला न्यायाधीश उमेशप्रसाद लुईटेलले बताए ।
मानब बेचबिखनलाई रोक्नका लागी बिशेष गरि ग्रामिण क्षेत्रमा बिभिन्न प्रकारका जनचेतनामुलक कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्ने बिभिन्न बिद्यालयमा बिद्यार्थी तथा शिक्षकहरूलाई यसको बारेमा जानकारी गराउने लगायतका कार्यक्रमहरू सञ्चालन भएमा मानब बेचबिखनका घटनालाई न्युनिकरण गर्न सकिने बताईएको छ । विदुर नगरपालिकाका प्रमुख सञ्जु पण्डितले नुवाकोट र रसुवाबाट आउने नागरिकहरूलाई सूचना प्रबाहको लागी बिदुर चोकमा सुचना केन्द्रको स्थापना गरेको बताए । यससँगै आबाश्यक सबै कामहरूमा नगरपालिका अग्रसर रहेको उनले बताए ।
यस्ता मानब ओसारपसार गर्ने अपराधिहरूले बिभिन्न राजनितिक दल, पुलिस प्रशासन लगायत बिभिन्न निकायहरूसम्म सञ्जाल फैलएर मानब बेचबिखनका कायमा सम्लग्न भएकाले कारबाही गर्न असहज भएको सरोकारवालाहरूको भनाई छ । नुवाकोटका प्रमुख जिल्ला अधिकारी द्रोण पोखरेलले रोजगारी र पैसाको प्रलोभनमा तेश्रो मुलकलाई गन्तब्य बनाउदै मानब ओसार पसार भैरहेको बताए । पछिल्लो तीन बर्षको अवधिको तथ्याङ्क अनुसार मानब ओसारपसारको घटना बढ्दो अबस्थामा रहेको उनले बताए ।
पहिले अशिक्षा, गरिबि लगायत बिभिन्नकारणले गर्दा मानब बेचबिखन हुने गरेता पनी पछिल्लो समय यसको स्वरुप परिबर्तन भएर
यसले बिक्राल रुप लिदै आएको छ । २०२२ सालदेखि नुवाकोटबाट महिला विक्रिको क्रम सुरु भएकोमा पछिल्ला वर्षहरूमा मानव विक्रि र ओसारपसारको घटनामा कमी आएको थियो ।
विशेष गरी घ्याङ्फेदी, उर्लेनी, बेतिनी, गाउँखर्क, राउतवेशी, शिखरवेशी, सुन्दरादेवी, समुन्द्रटार, बालकुमारी लगायतका गाउँ विकास समितिबाट महिला तथा बालिका विक्रि हुँदै आएका छन् ।
आफ्नै परिवारको सदस्यहरूले महिला तथा बालबालीकाहरू हराएको उजुरी नभएको र बेचिएर आएका महिलाहरूले पनि दलालहरू माथी उजुरी नदिने भएकोले कारबाही गर्न नसकिएको हो ।
यसै बीच, जिल्ला प्रहरी कार्यालय नुवाकोटले समुदाय प्रहरी साँझेदारी कार्यक्रम अन्तर्गत मानब बेचबिखन तथा ओसापसार बिरुद्धको दिबसको अबसरमा अन्तक्रिया गरेको छ ।
मानब बेचबिखनबाट प्रभाबित रहेको नुवाकोटमा चेतनामुलक कार्यक्रम सञ्चालन गरि नियन्त्रण गर्ने उद्देश्यले समुदाय प्रहरी साँझेदारी कार्यक्रम अन्र्तगत अभियान थालिएको प्रहरीले जनाएको छ ।
पछिल्लो समय मानब बेचबिखनको स्वरुप परिबर्तन भएको नुवाकोट प्रहरी प्रमुख अबिनारायण काफ्लेले बताए । रोजगारीको नाममा श्रम शोषण, बाल शोषण, अबैध कार्यमा लगाउने लगायतका कामहरू भैरहेकाले त्यसलाई निबारण गर्नु पर्ने बताए । 
मानब बेचबिखनको क्षेत्रमा काम गर्दै आएको बिभिन्न संघ संस्थाहरूले ग्रामिण भेगमा रहेका अशिक्षित नागरिकहरूलाई दलाले बिभिन्न आशमा फसाउने गरेको बताएका थिए ।
रोजगारी र पैसा कमाउने आश देखाउदै मानब ओसारपसार भैरहेको बताईएको छ ।