रसुवागढी नाकाको फाईदा नुवाकोटलाई

मुकुन्दराज अर्याल
विदुर/रसुवागढी नाका औपचारिक रूपमा अन्तराष्ट्रिय ब्यापारिक नाकाको रुपमा सञ्चालन भएसँगै नुवाकोटमा चिनियाँ लगानीको सम्भावना बढेको छ ।
रसुवा विकट हिमाली जिल्ला भएको र त्यहाँ औद्योगिक तथा व्यापारिक क्षेत्र विस्तार गर्ने ठाउँ नभएको कारण नुवाकोटका राजनीतिक दलका नेता, उद्योगी र व्यवसायीले संयुक्त पहल गरे नुवाकोटमा चिनियाँ लगानीको सम्भावना बढ्ने नुवाकोट उद्योग बाणिज्य संघका पुर्ब अध्यक्ष शरणउत्सुक सापकोटा बताउछन् ।
रसुवागढी नाकालाई ब्यबस्थित बनाउनको लागी अत्याधुनिक उपकरणहरूको जडान गरिएको छ । नाकालाई ब्यबस्थित बनाउनको लागी चीन सरकारले अध्यागमन कार्यालयको भवन निर्माण सुरु गरेको छ । पार्किङ सहित अध्यागमन, क्वारेन्टाईन, जाँचपास, बैङ्क लगायत सबै एकिकृत सेवा प्रबाहको लागी एकिकृत भन्सार कार्यालयको भवन चिन सरकारले निर्माण सुरु गरेको छ ।

अहिले यस नाकाबाट दैनिक सयौँ गाडी सामान बोकेर नेपाल प्रवेश गर्ने गरेका छन् । नुवाकोटमा समथर भूभाग भएको र काठमाडौं प्रवेश गर्ने नाकाहरू पनि कालोपत्रे गरिएको तथा विद्युत् र पानीको सुविधा भएको कारण औद्योगिक क्षेत्रको सम्भावना पनि बढेर गएको हो ।
त्रिदेशिय मार्गको रुपमा समेत बिकसितट हुँदै आएको गल्छि त्रिशली सडक मार्गको डबल लेनमा भैरहेको स्तरउन्नतीले समेत नुवाकोटको संभाबनालाई उजागर गरेको छ । काठमाण्डौ देखि रसुवागढी नाकाको ट्रान्जिट प्वाईन्टको रुपमा नुवाकोट रहेको, आबाश्यक भौतिक पुर्बाधारले पुर्ण, नदी, जलबिद्युत र समथर भुभाग भएका कारण नुवाकोटको भबिष्य उज्वल रहेको छ ।
नुवाकोटमा चिनियाँ लगानी बढाउन स्थानिय तहको महत्वपुर्ण भुमिका रहेको छ । चीनले आफ्नो लगानी गर्नुअघि सो क्षेत्रमा कुनै पनि किसिमको बाधा र अवरोध हुन नहुने सर्त राख्ने गर्छ । सोही कारण नुवाकोटमा व्यवसायीको साथै राजनीतिक दल तथा सबै स्थानिय तहहरूको पनि प्रतिबद्धता आवश्यक परेको हो ।
नुवाकोट जिल्ला चीनको सामान भारततर्फ निर्यात गर्न नजिक छ भने भारतीय सामान चीन पठाउन पनि उपयुक्त मानिन्छ । यसै कारण नुवाकोट औद्योगिक तथा व्यापारिक क्षेत्रका लागि उपयुक्त ठाउँ बन्दै गएको बिदुर नगरपालीकाका प्रबक्ता एवं वडा नम्बर ४ का वडा अध्यक्ष टलकमान श्रेष्ठले बताउछन् ।
चीनसँगको व्यापारका लागि रसुवाको राम्चे तथा त्यसको आसपासमा गइरहने पहिरोले बाधा पारे पनि केही समय पछि उक्त बाधा पनि हट्ने भएको छ । सरकारले त्रिशूली नदीको किनारै–किनार स्याफ्रुबेसीसम्म सडक बिस्तार गरिसकेको छ । नेपाली सेनाले ट्रयाक खोलेर आयोजनालार्य हस्तान्तरण गरिसकेको छ । हाल गल्छि त्रिशुली मैलुङ रसुवागढी सडक आयोजनाले बेत्रावती देखि स्याफु्रसम्मको सडक स्तरउन्नतीको काम सुरु गरिसकेको छ ।
बेत्रावतीबाट त्रिशूली किनारै–किनार रसुवागढीसम्म सडक जोडिएपछि चीनसँगको व्यापार १२ महिनै सुचारु हुनेछ । चीनबाट आउने सामान काठमाडौंका साथै नेपालको तराई क्षेत्रमा लैजान सस्तो पर्न जान्छ । केही महिना अघिसम्म काठमाडौं बाहेकका अन्य जिल्लामा चिनियाँ सामान जान काठमाडौं आउनैपर्ने थियो ।
अब भने काठमाडौं नआई चीनका सामान पोखरा, नारायणघाट, विरगन्ज, जनकपुर, बुटवल, भैरहवा, नेपालगन्जदेखि महेन्द्रनगरसम्म पुग्न सक्छ । चीनसँगको व्यापार बढ्ने भएपछि नुवाकोटका कतिपय टारमा ठूलाठूला गोदाम बन्ने सम्भावना बढेको नुवाकोट उद्योग बाणिज्य संघका दित्तिय उपाध्यक्ष सन्तोष उप्रेती बताउछन् ।
यदि नुवाकोटलाई औद्योगिक क्षेत्रका रूपमा विकास गर्नेतर्फ राजनीतिक दल तथा उद्योगी, व्यवसायीहरू तत्कालै लागेनन् भने नुवाकोट गाडी चल्ने, धुलो र धुवाले दूषित हुने ठाउँ मात्र हुने देखिन्छ । नुवाकोटको भौगोलिक बनावट तथा त्रिशूलीको पानी पर्याप्त भएका कारण चीनलाई समेत निर्यातजन्य उद्योगमा लगानी गर्न आकर्षित गर्न सकिने सम्भावना छ । रसुवागढी नाकालाई सदुपयोग गरेर नुवाकोटले फाइदा लिने नेपाली काँग्रेस नुवाकोट प्रबक्ता राजु थापाको पनि तर्क रहेको छ ।
चीनसँगको व्यापारिक नाका ब्यबस्थित बन्दै गएता पनि नुवाकोटमा रहेका स्थानिय तह, ब्यबसायी तथा व्यापारीहरूले जिल्लाको विकासलाई नयाँ रूप दिने प्रयास भने गरेका छैनन् ।