८६ घरमा छैन विजुली

फाइल तस्बिर

– रोशन बोगटी
विदुर । तथ्याङ्क कार्यालय नुवाकोटले आईतबार विभिन्न तथ्याङ्कहरू सार्वजनिक गरेको छ । जसमा पालिकागत जनसंख्या देखि दैनिक जीवनमा सामाग्री प्रयोग गर्ने या नगर्नेदेखि बैदेशिक रोजगारीमा रहेकाहरूको तथ्याङ्कसम्म रहेको छ ।
    जिल्ला स्तरिय नतिजा सार्वजनिक गर्दै नुवाकोटमा अहिले पनि बिजुली बत्ती प्रयोग नगर्ने परिवारको संख्या ८६ रहेको बताएको छ । तथ्याङ्क कार्यालय नुवाकोटका अनुसार नुवाकोटमा खाना पकाउनको लागी २४ परिवारले गुईठा प्रयोग गर्छन् भने ३९५ परिवारले बायोग्यास प्रयोग गर्दछन् ।
    यस्तै ४५ हजार ७५२ परिवारले खाना पकाउन दाउरा, २२ हजार ३६५ परिवारले एलपी ग्यास, ३९५ परिवारले बायो ग्यास र ७९ परिवारले बिजुलीको प्रयोग गर्ने गरेको बताएको छ । ६८ हजार ६७९ परिवार रहेको नुवाकोटमा जम्मा जनसंख्या २ लाख ६३ हजार ३९१ छ । जसमध्ये पुरुष १ लाख २८ हजार ९९८ जना र महिला १ लाख ३४ हजार ३९३ जना रहेको छ ।
    यस्तै नुवाकोटमा परिवारको औसत आकार ३.८४ रहेको तथ्याङ्क कार्यालयले नतिजा सार्वजनिक गरेको छ । झण्डै १ हजार १२१ बर्ग किले मीटर क्षेत्रफलमा फैलिएको नुवाकोटकोट जिल्लाको जनघनत्व २३५ रहेको बताएको छ । जनसंख्या वृद्धिदर –०.५ प्रतिशत प्रति वर्ष रहेको बताएको छ । नुवाकोटबाट बिदेशिनेको संख्या १५ हजार ६०८ जना रहेका छन् । जसमध्ये पुरुष १२ हजार १६२ जना, महिला ३ हजार ४४६ जना रहेका छन् । नुवाकोटमा ६ हजार ९३९ जनामा विभिन्न १२ किसिमको अपांगता रहेको छ ।
    तथ्याङ्क कार्यालयले नजिजा सार्वजनिक गरेको छ । यस्तै नुवाकोट लाई खुल्ला दिबा पिसाव मुक्त जिल्ला घोषाण गरे पनि १ हजार ७२ परिवारको घरमा चर्पी नरहेको तथ्याङ्क कार्यालय नुवाकोटले नतिजा सार्वजनिक गरेको छ ।
    यसै बीच, पूर्ण साक्षर जिल्ला घोषणा गरिएको नुवाकोटमा ६९ प्रतिशत जनसंख्या मात्रै साक्षर रहेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरिएको छ । राष्टिूय जनगणना २०७८ को विस्तृत प्रतिवेदन अनुसार नुवाकोटमा साक्षरता प्रतिशत ६९.०७ प्रतिशत जनसंख्या मात्रै साक्षर रहेका छन् ।
    यस्तै, नुवाकोटको जनसंख्या घट्दो अवस्थामा रहेको पाइएको छ । २०६८ सालको गणना अनुसार जिल्लाको जनसंख्या २ लाख ७७ हजार ४७१ रहेकोको २०७८ सालको जनगणनाले जनसंख्या २ लाख ६३ हजार ३९१ मात्रै रहेको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरिएको छ । पछिल्लो १० वर्षमा नुवाकोटको जनसंख्या १४ हजार ८० ले घटेको छ ।
    जिल्ला तथ्यांक कार्यालय नुवाकोटले आइतवार विदुरमा एक कार्यक्रमका वीच जनगणनाको नतिजा सार्वजनिक गर्दै १ लाख २८ हजार ९९८ पुरुष, १ लाख ३४ हजार ३९३ महिला रहेको तथ्याङ्क सार्वजनिक गरेको हो । तथ्याङ्क अधिकृत दिपेन्द्रसिंह धामीले प्रस्तुत गरेको विवरणमा जिल्लामा ६८ हजार ६७९ परिवार रहेका छन् । विदेशमा बस्ने नुवाकोटेको संख्या १५ हजार ६०८ जनामा तीन हजार चार सय ४६ जना महिला र १२ हजार १६२ जना पुरुष वैदेशिक रोजगारीमा रहेका छन् ।
    जिल्लाको १२ स्थानीय तह मध्ये सबै भन्दा बढी जनसंख्या विदुर नगरपालिमा ५९ हजार २२७ र सबै भन्दा कम म्यागङ गाउँपालिकाको जनसंख्या १२ हजार ६६८ रहेको छ । वेलकोटगढी नगरपालिकाको ३५ हजार २२४, दुप्चेश्वर गाउँपालिकाको २१ हजार ५, ककनी गाउँपालिकाको २४ हजार ५०४, किस्पाङ गाउँपालिकाको १४ हजार २३५, लिखु गाउँपालिकाको १७ हजार ७२८ र पञ्चकन्या गाउँपालिकाको १३ हजार ८१८ जनासंख्या रहेको बताइएको छ ।
    यस्तै शिवपुरी गाउँपालिकाको १७ हजार २०३, सूर्यगढी गाउँपालिकाको १४ हजार ९१९, , तादी गाउँपालिकाको १५ हजार ९३३, तारकेश्वर गाउँपालिकाको १४ हजार १८४ जनसंख्या रहेको छ ।
    पाँच वर्ष अघि नै साक्षर जिल्ला घोषणा भइसकेको नुवाकोट जिल्लामा साक्षर हुनेको प्रतिशत भने अचम्मको भेटिएको छ । साक्षर प्रतिशत ६९ मात्रै रहेको तथ्याङ्क जनगणनाले दिएको कार्यालयले जनाएको छ ।
    यस्तै खुल्ला दिशामुत्तः जिल्ला घोषणा गरिएपनि एक हजार ७२ परिवारसँग शौचालय नै नभएको र १५ हजार ३६ परिवारले अझै खाल्टे चर्पीको प्रयोग गर्ने गरेको तथा २२८ परिवारले सार्वजनिक शौचालयको प्रयोग गर्ने गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।